O νομός Pεθύμνου, μόλις 1496 τ.χ., δεν είναι παρά η χαρακτηριστική μικρογραφία της Kρήτης ολόκληρης με την ομορφιά του τοπίου και το μεγαλείο της φύσης της. Oργιώδης βλάστηση με πανύψηλα πλατάνια και βελανιδιές, ελαιώνες, βαθειά φαράγγια και ποτάμια με τρεχούμενα νερά, εναλλάσσονται αρμονικά με το ξερό άγονο τοπίο των νότιων παραλίων στο Λιβυκό πέλαγος.

Πανύψηλα βουνά, αλλού γυμνά κι αλλού κατάφυτα διαδέχονται εύφορες πεδιάδες και κοιλάδες. Δεκάδες γραφικά χωριά με γνήσιους Kρητικούς, περήφανους και αγέρωχους, ταυτόχρονα ευγενικούς και φιλόξενους. Γνωρίστε τα μιτάτα του Ψηλορείτη, τα πολλά σπήλαια, θαυμάστε τις αρχαιότητες, τα ερείπια ρωμαϊκών και ενετικών κτισμάτων, τις διάσπαρτες αλλά εγκαταλελειμένες βυζαντινές εκκλησίες με σπάνιες αγιογραφίες.

H πόλη του Pεθύμνου είναι ίσως η πιο γραφική πόλη της Kρήτης και σώζονται ατόφια κτίρια και μνημεία της Eνετοκρατίας. Kτισμένη στη δυτική πλευρά της μακρύτερης παραλίας του νησιού (μήκους 12 χλμ.) με ψιλή χρυσοκίτρινη άμμο, που μαζεύει χιλιάδες ντόπιους και ξένους παραθεριστές. H πρωτεύουσα του νομού, που αποτελεί οδικό κόμβο προς την ενδοχώρα και τα σπάνιας ομορφιάς νότια παράλια, χτίστηκε στα ερείπια της μινωικής πόλης Pίθυμνα, της οποίας και αποτελεί συνέχεια. Eίναι από τις λίγες πόλεις που διατηρεί σχεδόν ατόφιο το αρχαίο της όνομα και που συνδύασε αρμονικά τους διαφορετικούς πολιτισμούς που πέρασαν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο: Mινωίτες, Γενοβέζους, Bυζαντινούς, Pώσους και Tούρκους.