Στην Ικαρία, σ' αυτό το όμορφο νησί του Αιγαίου όπου είναι διάσπαρτα τα ξωκλήσια, τα εκκλησάκια και τα Μοναστήρια, δεν γνωρίζουμε τον ακριβή χρόνο κατά τον οποίο διαδόθηκε ο Χριστιανισμός καθώς δεν υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες.

Σύμφωνα όμως με την τοπική παράδοση, ο Χριστιανισμός στην Ικαρία διαδόθηκε στα πρώιμα χρόνια της νέας Πίστεως. Αυτό στηρίζεται στο ότι ο Απόστολος Παύλος προσέγγισε τη Σάμο, καθώς και ότι η Πάτμος απέχει λίγα μίλια από το νησί ενώ υπήρχε και ο ναυτικός νόμος όπου όριζε ότι οι ναυτικοί έπρεπε να δίνουν τον Ευαγγελικό όρκο.

Από τα αρχαιότερα ερείπια Χριστιανικού ναού στο νησί φέρεται πως είναι αυτά της αρχαίας Εκκλησίας των Αρχαγγέλων στο χωριό Μηλιωπός.

Υπάρχουν βέβαια και άλλοι ναοί των βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων, μερικοί από αυτούς είναι: η Αγία Ειρήνη Κάμπου, ο Άγιος Γεώργιος Κοσκινά, ο Άγιος Παύλος μεταξύ Κάμπου και Μεσσαριάς, ο Άγιος Ζαχαρίας Μεσσαριάς, οι Άγιοι Απόστολοι Ακαμάτρας, ο Ζωοδότης Χριστός στο Στελί με τοιχογραφίες του ΙΕ' αιώνος, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος στα Κοσσίκια, χτίσμα μάλλον του ΙΣΤ' αιώνος, και ο Χριστός Σωτήρ ανάμεσα στη Δάφνη και τον Εύδηλο.

Η Ικαρία από πλευράς εκκλησιαστικής διοικήσεως κατά κανόνα ακολούθησε της ρυθμίσεις της Σάμου. Κατά διαστήματα η Ικαρία αποτελούσε ανεξάρτητη Επισκοπή. Σήμερα η έδρα της Μητροπόλεως είναι η Σάμος.

Η Ικαρία έχει περίπου 58 ενορίες.


Στον Άγιο Κήρυκο υπάρχει το Εκκλησιαστικό Γηροκομείο “Η Στέγη της Παναγιάς” ενώ σημαντική είναι και η παρουσία των Μοναστηριών του νησιού, από τα οποία ξεχωρίζουν έξι τα οποία είναι: του Ευαγγελισμού Λευκάδας, του οποίου οι πόρτες δεν κλείνουν για να εξυπηρετεί όσους έχουν ανάγκη, του Ευαγγελισμού Μαυριάνου, του Ευαγγελισμού Μουντέ, της Ζωοδόχου Πηγής στο Χριστό Αγ. Κηρύκου, της Όσιας Θεοκτίστης στην Πηγή και του Αγίου Ονούφριου Μαυράτου, για τα οποία θα μιλήσουμε για το καθένα ξεχωριστά.

•  Μονή Ευαγγελίστριας
Χτίστηκε τον 17ο αιώνα. Βρίσκεται δυτικά του Αγ. Κηρύκου κοντά στον Ξυλοσύρτη. Μέσα στο μοναστήρι βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Μακαρίου.

•  Μονή Ευαγγελίστριας στο Μουντέ
Μοναστήρι του 13ου αιώνα με τοιχογραφίες και παλιές εικόνες. Βρίσκεται κοντά στο Χριστό Ραχών σε μια μαγευτική καταπράσινη τοποθεσία με εκπληκτική θέα.

•  Μονή Οσίας Θεοκτίστης
Βρίσκεται στο χωριό Πηγή κοντά στον Κάμπο. Η εκκλησία είναι αγιογραφημένη με την τεχνική φρεσκό ακολουθώντας Αγιορείτικη διάταξη.

•  Ιερά μονή Μαυριανού
Νότια από το Νάς, στις δυτικές ακτές του νησιού. Αντίκρυ το πέλαγος με υπέροχα ηλιοβασιλέματα.

•  Αγία Ειρήνη
Η «μητρόπολη» της Δολίχης, της πρωτεύουσας του νησιού κατά την βυζαντινή περίοδο.

•  Μονή Ζωοδόχου Πηγής
Στον Χριστό Αγ. Κηρύκου

•  Υπαπαντή
Βορειοανατολικά του χωριού Φραντάτο.

•  Ιερά Μονή Αγίου Ονούφριου Μαυράτου
Μεταξύ των χωριών Οξέ και Μαυράτο.

Μέρος του υλικού αυτής της ενότητας βασίζεται σε άρθρα της Δώρας Μαματά στο περιοδικό "Η Φωνή Της Νεολαίας".