Ηράκλειο, Αρχαιολογικοί Χώροι - Kνωσός

Το Ανάκτορο της Κνωσού είναι το μεγαλύτερο από τα κέντρα της Μινωικής εξουσίας. Πρόκειται για ένα κτιριακό συγκρότημα που βρίσκεται σε απόσταση 5 χλμ. από τη Ηράκλειο και αναπτύσσεται σ’ ένα χώρο 22.000 τ.μ. Χτισμένο σ' ένα κατά μεγάλο ποσοστό τεχνητό λόφο ήταν το εντυπωσιακότερο από τα μινωικά ανάκτορα. Αποτελούσε το κέντρο διοίκησης της μινωικής Κνωσού. Το πρώτο ανάκτορο κτίστηκε περίπου το 2000 π.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση το ανάκτορο της Κνωσού αποτέλεσε την έδρα του βασιλιά Μίνωα.

Γύρω στο 2000 π.X. κτίστηκε το παλαιό ανάκτορο στο νότιο άκρο της πόλης και καταστράφηκε από σεισμό γύρω στο 1900 π.X. Αμέσως επισκευάστηκε, αλλά καταστράφηκε για δεύτερη φορά από σεισμό, περίπου το 1700 π.X. Ο ενιαίος σχεδιασμός που παρουσιάζουν Φαιστός και Μάλια έρχονται σε αντίθεση με το πρώτο ανάκτορο της Κνωσού που κατασκευάστηκε ίσως με την ενοποίηση σημαντικών συγκροτημάτων της προανακτορικής εποχής. Στο σχεδιασμό του αποφεύχθηκαν γενικά οι ευθείς διάδρομοι. Τα στοιχεία αυτά, μαζί με την πολύπλοκη αρχιτεκτονική του δομή, δικαιολογούν τον κρητικό μύθο του Λαβύρινθου. Αμέσως μετά οικοδομήθηκε το νέο ανάκτορο, μεγαλοπρεπέστερο, στα μέσα του 15ου αιώνα π.X. Αχαιοί ηγεμόνες κάθονται πλέον στην αίθουσα του θρόνου του ανακτόρου, οι οποίοι ως απόλυτοι κυρίαρχοι ελέγχουν όλο το νησί. Το ανάκτορο καταστρέφεται και πάλι στα μέσα του 14ου αιώνα π.X., αυτή τη φορά από πυρκαγιά, και έκτοτε παύει να λειτουργεί ως ανακτορικό κέντρο.

Οι πρώτες ανασκαφές στην Κνωσό άρχισαν το 1878 από τον M. Kαλοκαιρινό και από το 1900 τις συνέχισε ο Άγγλος Άρθουρ Έβανς, ο οποίος αποκάλυψε το βασικό οικοδόμημα του ανακτόρου. Οι εργασίες συνεχίστηκαν μέχρι το 1931, οπότε ο Έβανς άρχισε την αναστύλωση του μινωικού ανακτόρου.

Ηράκλειο, Αρχαιολογικοί Χώροι - Βασιλική έπαυλη Αγίας Τριάδας

Ένας πολύ σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της κεντρικής Κρήτης, κοντά στη Φαιστό, με ξεχωριστή φυσική ομορφιά είναι η Αγία Τριάδα. Βρίσκεται σε απόσταση 64 χλμ. νοτιοδυτικά του Ηρακλείου και 3 χλμ. νοτιότερα της Φαιστού. Η βασιλική έπαυλη ή μικρό Μινωικό ανάκτορο της Αγίας Τριάδας χτίστηκε γύρω στα 1600 π.Χ. πάνω σε λόφο και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία Μινωικής αρχιτεκτονικής με πλούσια ευρήματα. Πιστεύεται ότι χρησίμευε σαν θερινή κατοικία του βασιλιά της Φαιστού, ενώ από άλλους ερευνητές θεωρείται ότι χρησιμοποιήθηκε από τον άνακτα της Φαιστού μετά την καταστροφή του ανακτόρου, αλλά ίσως να χρησιμοποιόταν παράλληλα με το ανάκτορο της Φαιστού.

Γύρω στα 1400 π.Χ. η Βασιλική Έπαυλη καταστράφηκε. Το πιο σημαντικό και ενδιαφέρον εύρημα είναι η σαρκοφάγος της Αγίας Τριάδας. Η Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή εντόπισε και ανέσκαψε το χώρο της Αγίας Τριάδας κατά τα έτη 1902 έως 1905 και 1910 έως 1914.

Ηράκλειο, Αρχαιολογικοί Χώροι - Μάλια

Τα Μάλια ήταν μια σημαντική μινωική πόλη με ανάκτορο, ανάλογο στο μέγεθος με εκείνα της Κνωσού και της Φαιστού, αλλά λιγότερο επιβλητικό και απλούστερο. Η παρουσία του ανθρώπου κατά την Νεολιθική εποχή μαρτυρείτε μόνο από όστρακα. Η κατοίκηση στην περιοχή υπήρξε συνεχής από τα μέσα της 3ης χιλιετίας ως το τέλος της προϊστορίας. Εδώ δεν βρέθηκαν τοιχογραφίες ούτε καμαραϊκά αγγεία πράγμα που υποδηλώνει τον επαρχιακό χαρακτήρα του. Η τοποθεσία φανερώνει ότι η πόλη ήταν σπουδαίο ναυτιλιακό και εμπορικό κέντρο των Μινωιτών. Το ανάκτορο καταστράφηκε το 1450 π.Χ. Οι ανασκαφές άρχισαν το 1915 από τον Ιωσ. Χατζιδάκη και συνεχίζονται από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή.

Ηράκλειο, Αρχαιολογικοί Χώροι - Γόρτυνα

Η περιοχή κατοικήθηκε για πρώτη φορά στο τέλος της νεολιθικής εποχής, ενώ η επόμενη περίοδος ανάπτυξης της είναι η υστερομινωική εποχή. Λείψανα της αρχαϊκής περιόδου εντοπίστηκαν στην περιοχή της Aκρόπολης, ενώ η μεγάλη επιγραφή με τον Kώδικα Δικαίου (5ος αιώνας π.X.) μαρτυρεί την ανάπτυξη της πόλης αυτή την εποχή, η οποία συνεχίζεται και στην ελληνιστική εποχή.

Στην περίοδο της Ρωμαιοκρατίας η Γόρτυνα έγινε σύμμαχος της Ρώμης χωρίς να προβάλει αντίσταση και γνώρισε τη λαμπρότερη περίοδο της ιστορίας της ως πρωτεύουσα της Κρήτης και της Κυρηναϊκής. Καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Σαρακηνούς το 824 μ.Χ.

Ηράκλειο, Αρχαιολογικοί Χώροι - Αμνισός

Η κατοίκηση στον χώρο της Παλιόχωρας (Aμνισός) αρχίζει από την μεσομινωική περίοδο (19ος αιώνας π.X.). Το όνομα αναφέρεται ως a-mi-mi-so στις πινακίδες Γραμμικής Γραφής Β’. H "Έπαυλις των Kρίνων" καταστρέφεται από πυρκαγιά τον 15ο αιώνα π.Χ. Τα συγκροτήματα C και E συνεχίζουν να κατοικούνται μέχρι τον 12ο αιώνα π.X. Τον 7ο αιώνα π.X. (αρχαϊκή εποχή) ιδρύθηκε το ιερό του Διός Θενάτα, το οποίο παρέμεινε σε χρήση μέχρι τον 2ο αιώνα μ.X. O λόφος κατοικήθηκε κατά την Eνετοκρατία. Ο οικισμός καταστράφηκε βίαια από φωτιά, όπως και τα υπόλοιπα μέρη της Μινωικής εποχής, πιθανόν από την καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου